తెలంగాణ రాజధాని హైదరాబాద్ నగరానికి పశ్చిమాన ఉన్న గోల్కొండ కోట (Golconda Fort) కేవలం ఒక చారిత్రక కట్టడం కాదు, ఇది దక్కన్ పీఠభూమి చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యం. ఎన్నో సామ్రాజ్యాల উত্থాన పతనాలను చూసిన ఈ దుర్గం, తన గోడల వెనుక దాగి ఉన్న అద్భుతమైన కథలను, రహస్యాలను, మరియు అపారమైన సంపదను గురించి మనకు చెబుతుంది. "గోల్కొండ" అంటే "గొల్ల కొండ" అని అర్థం. ఈ ప్రాంతం ఒకప్పుడు గొర్రెల కాపరుల నివాసంగా ఉండేదని నమ్ముతారు. ఈ వ్యాసంలో, గోల్కొండ కోట చరిత్ర (Golconda Fort History), దాని ప్రాముఖ్యత, నిర్మాణ అద్భుతాలు, మరియు దాని పతనం గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
గోల్కొండ కోట ఆవిర్భావం
గోల్కొండ చరిత్ర కాకతీయ రాజవంశంతో మొదలవుతుంది. క్రీ.శ. 1143లో కాకతీయ చక్రవర్తులు ఈ కొండపై ఒక మట్టి కోటను నిర్మించారు. మొదట్లో ఇది ఒక చిన్న కోటగా ఉన్నప్పటికీ, వారి పాలనలో ఇది వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. కాకతీయుల పతనం తరువాత, ఇది బహమనీ సుల్తానుల (Bahmani Sultans) చేతిలోకి వెళ్లింది. బహమనీల కాలంలో కోట మరింత విస్తరించబడింది.
Also Read: కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ తెలంగాణకు జీవనాడి - తెలుసుకోవలసిన వాస్తవాలు !
కుతుబ్ షాహీల పాలనలో గోల్కొండ స్వర్ణయుగం
గోల్కొండ నిజమైన వైభవాన్ని కుతుబ్ షాహీల (Qutb Shahi Dynasty) పాలనలో చూసింది. క్రీ.శ. 1518లో సుల్తాన్ కులీ కుతుబ్ షా (Sultan Quli Qutb Shah) బహమనీ సామ్రాజ్యం నుండి విడిపోయి, గోల్కొండను తన స్వతంత్ర రాజధానిగా ప్రకటించాడు. ఆయన మరియు అతని వారసులు సుమారు 170 సంవత్సరాల పాటు ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించారు. కుతుబ్ షాహీ సుల్తానులు గోల్కొండ కోటను ఒక అజేయమైన దుర్గంగా, మరియు ఒక సంపన్నమైన వాణిజ్య కేంద్రంగా మార్చారు.
- నిర్మాణ వైభవం: కుతుబ్ షాహీలు గోల్కొండ కోటను గ్రానైట్ రాళ్లతో పునర్నిర్మించారు, ఎనిమిది ప్రధాన ద్వారాలు మరియు 87 బురుజులతో కూడిన భారీ గోడలను నిర్మించారు. కోట లోపల రాజభవనాలు, మసీదులు, దేవాలయాలు, మరియు నీటి సరఫరా వ్యవస్థలు వంటివి నిర్మించబడ్డాయి.
- ధ్వని ప్రసార వ్యవస్థ: కోటలోని వెంకటేశ్వర దేవాలయం దగ్గర ఉన్న "ఫతే దర్వాజా" (Fateh Darwaza) వద్ద చప్పట్లు కొడితే, ఆ ధ్వని కోట పైన ఉన్న బాలాహిస్సార్ (Bala Hissar) వరకు వినబడుతుంది. ఇది ఆనాటి ఇంజనీరింగ్ నైపుణ్యానికి నిదర్శనం.
- వజ్రాల గని: గోల్కొండ వజ్రాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందిన కోహినూర్ (Kohinoor), హోప్ డైమండ్ (Hope Diamond), మరియు పిట్ డైమండ్ (Pitt Diamond) వంటి వజ్రాలు గోల్కొండ గనుల నుంచే లభించాయి. గోల్కొండ ఒకప్పుడు ప్రపంచ వజ్రాల వాణిజ్య కేంద్రంగా విరాజిల్లింది.
- సాంస్కృతిక కేంద్రం: కుతుబ్ షాహీల కాలంలో గోల్కొండ కళలు, సాహిత్యం మరియు వాస్తుశిల్పాలకు కేంద్రంగా వికసించింది. అనేక మంది కవులు, కళాకారులు మరియు పండితులు సుల్తానుల పోషణలో అభివృద్ధి చెందారు.
గోల్కొండ పతనం
గోల్కొండ వైభవం మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు (Aurangzeb) రాకతో ముగిసింది. క్రీ.శ. 1687లో ఔరంగజేబు గోల్కొండ కోటను ముట్టడించాడు. సుమారు ఎనిమిది నెలల పాటు జరిగిన భీకర పోరాటం తరువాత, ఒక ద్రోహం కారణంగా మొఘల్ సైన్యం కోటలోకి ప్రవేశించగలిగింది. అబుల్ హసన్ తానా షా (Abul Hasan Tana Shah), చివరి కుతుబ్ షాహీ సుల్తాన్, ఓడిపోయి బంధించబడ్డాడు. దీంతో గోల్కొండ కోట మొఘల్ సామ్రాజ్యంలో విలీనమైంది, మరియు దాని స్వర్ణయుగం ముగిసింది.
నేటి గోల్కొండ :
నేడు గోల్కొండ కోట తెలంగాణలోని ప్రముఖ పర్యాటక ప్రదేశాలలో ఒకటి (Tourist Places in Telangana). వేలాది మంది సందర్శకులు ప్రతి సంవత్సరం ఈ కోటను సందర్శించి, దాని నిర్మాణ అద్భుతాలను, చరిత్రను మరియు అందాన్ని చూసి ఆశ్చర్యపోతారు. సాయంత్రాలలో నిర్వహించే సౌండ్ అండ్ లైట్ షో (Sound and Light Show) గోల్కొండ చరిత్రను సజీవంగా కళ్ళకు కట్టినట్లు చూపుతుంది.
