తెలంగాణ రాష్ట్రానికి జీవనాడి, ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద మల్టీ-స్టేజ్ లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టుగా ఖ్యాతి పొందిన కాళేశ్వరం ఎత్తిపోతల పథకం (Kaleshwaram Lift Irrigation Project - KLIP) గురించి తెలుసుకోవాల్సిన కీలక వాస్తవాలను ఈ కథనంలో అందిస్తున్నాం. తెలంగాణలోని జయశంకర్ భూపాలపల్లి జిల్లా మహదేవ్‌పూర్ మండలం కన్నేపల్లి గ్రామం వద్ద గోదావరి నదిపై నిర్మించిన ఈ ప్రాజెక్ట్, రాష్ట్ర వ్యవసాయ రంగానికి, తాగునీటి అవసరాలకు, పారిశ్రామిక అవసరాలకు ఒక పెద్ద వరంగా మారింది.
కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ విశిష్టతలు, ముఖ్య వాస్తవాలు:
- ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్: కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ దాని భారీ విస్తీర్ణం, అధునాతన సాంకేతికతతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందింది. గోదావరి నది నుండి నీటిని వందల మీటర్ల ఎత్తుకు ఎత్తిపోసి, తెలంగాణలోని కరువు పీడిత ప్రాంతాలకు సాగునీరు అందించడమే దీని ప్రధాన లక్ష్యం.
- ఆయకట్టు విస్తీర్ణం: ఈ ప్రాజెక్టు ద్వారా దాదాపు 45 లక్షల ఎకరాలకు పైగా భూమికి సాగునీరు అందనుంది. ఇది తెలంగాణలో వ్యవసాయ ఉత్పాదకతను గణనీయంగా పెంచుతుంది. అదనంగా 18.82 లక్షల ఎకరాల భూమి స్థిరీకరించబడుతుంది.
- అంచనా వ్యయం: కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు నిర్మాణానికి దాదాపు రూ. 80,500 కోట్ల అంచనా వ్యయంతో పనులు చేపట్టారు.
- బహుళ ప్రయోజన పథకం: ఇది కేవలం సాగునీటి పథకం మాత్రమే కాదు. తెలంగాణలోని దాదాపు 13 జిల్లాలకు తాగునీరు, పరిశ్రమలకు నీరు అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
- నిర్మాణ అంశాలు: ఈ ప్రాజెక్టులో మూడు బ్యారేజీలు, 15 రిజర్వాయర్లు, 20 లిఫ్టులు, 19 పంప్ హౌస్‌లు ఉన్నాయి. వీటిలో ఆసియాలోనే అతి పెద్ద సర్జ్‌పూల్, భారీ పంపుహౌస్‌లు ఉన్నాయి.
- బాహుబలి మోటార్లు: కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టులో ఉపయోగించిన బాహుబలి మోటార్లు ప్రత్యేక ఆకర్షణ. వీటి సామర్థ్యం 139 మెగావాట్లు. ఈ భారీ మోటార్లకు విద్యుత్ అందించడానికి 12 సబ్ స్టేషన్లను నిర్మించారు.
- నీటిని ఎత్తిపోసే సామర్థ్యం: గోదావరి నది నుండి 90 రోజుల పాటు రోజుకు రెండు టీఎంసీల (వందల కోట్ల ఘనపుటడుగుల) నీటిని ఎత్తిపోయడం ఈ పథకం ఉద్దేశ్యం. దీని ద్వారా మొత్తం 180 టీఎంసీల నీటిని వినియోగించుకునే వీలుంది.
- నిర్మాణ చరిత్ర: ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ హయాంలో ప్రాణహిత - చేవెళ్ల సుజల స్రవంతి పేరిట ప్రారంభమైన ఈ ప్రాజెక్టును, తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత కేసీఆర్ ప్రభుత్వం పూర్తిగా రీడిజైన్ చేసి కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టుగా మార్చింది. 2016 మే 2న దీనికి భూమి పూజ నిర్వహించగా, 2019 జూన్ 21న ముఖ్యమంత్రి కే. చంద్రశేఖర్ రావు జాతికి అంకితం చేశారు.
- ప్రపంచ గుర్తింపు: డిస్కవరీ ఛానల్ "లిఫ్టింగ్ ఎ రివర్" పేరుతో కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టుపై ఒక డాక్యుమెంటరీని ప్రసారం చేసింది, ఇది అంతర్జాతీయ స్థాయిలో దీనికి గుర్తింపు తెచ్చింది.
Also Read: Golconda Bonalu 2025: జూన్ 26 నుంచి హైదరాబాద్‌లో బోనాల సందడి షురూ పూర్తి తేదీలు, ప్రత్యేకతలు!
కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ ప్రాముఖ్యత
తెలంగాణ రాష్ట్ర భవిష్యత్తుకు కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ అత్యంత కీలకం. ఇది కరువును తరిమి కొట్టి, సాగునీటి కొరతను తీర్చడమే కాకుండా, భూగర్భ జల మట్టాలను పెంచడంలో, రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడంలో గణనీయమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. తాగునీటి సమస్యను పరిష్కరించడం ద్వారా ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరుస్తుంది. ఈ ప్రాజెక్టు తెలంగాణను "కోటి ఎకరాల మాగాణం"గా మార్చాలనే లక్ష్యానికి పునాది వేసింది.
ముగింపు:
తెలంగాణ కాళేశ్వరం ప్రాజెక్ట్ (Telangana Kaleshwaram Project) అనేది కేవలం ఒక ఇంజనీరింగ్ అద్భుతం మాత్రమే కాదు, రాష్ట్ర ప్రజల ఆకాంక్షలకు, ఆశలకు ప్రతిరూపం. దీని ద్వారా తెలంగాణ సమృద్ధిగా, సుసంపన్నంగా మారాలనే లక్ష్యం నెరవేరుతుంది.
